Herinrichting plasgebied biedt nieuwe paaiplek voor vissen 26/06/2025
In Het Geuzenbos, een natuurgebied dichtbij de Amsterdamse havens, is vanaf januari gewerkt aan het herinrichten en uitbreiden van een plasgebied. Het doel van de opdrachtgever, het Hoogheemraadschap van Rijnland, was om de waterkwaliteit en biodiversiteit te verbeteren. En uiteindelijk de vismigratie tussen de plas Geuzenbos en het naastgelegen kanaal te vergroten.
"Het ging om een uitbreiding van de plas die er al lag," vertelt Jan Slingerland, uitvoerder van het project. “Dit is een project waar je echt het verschil ziet na afloop. Het draagt bij aan een duurzamere omgeving, schoner water, meer biodiversiteit en genoeg ruimte voor de vissen. Een mooi project om aan te werken.”
Voordelen voor de vismigratie
Om de vismigratie te vergroten is er een open verbinding met het naastgelegen kanaal gerealiseerd.
Voorheen was die enige verbinding een duiker die bij een laag waterpeil droog kwam te liggen. Hierdoor stroomde er geen water van en naar de plas waardoor er onder andere veel vissterfte voorkwam. “Nu is er een diepe doorgang met keien onderin gemaakt, zodat vissen vrij in en uit kunnen zwemmen.” Het fijne grind met daarover grotere stenen zorgen bovendien voor een natuurlijke filterlaag die het zoutgehalte in het water verlaagt.
Voordat de realisatie van het plan kon beginnen, is de plas eerst gebaggerd. Tijdens de uitbreiding is de plas groter gemaakt en uitgediept op verschillende niveaus, om optimale omstandigheden te creëren voor de voortplanting van vissen. “Om die reden hebben we twee verschillende hoogtes in de plas gemaakt,” legt Jan uit. “Aan één kant komt straks ook meer riet te groeien. Dat geeft de vissen meer bescherming en hebben ze de ruimte om te paaien” Ook zijn er natuurvriendelijke oevers aangelegd.
In het najaar worden er nog voorbeplante kokosrollen geplaatst op de waterlijn. Deze vormen straks de basis voor begroeiing die bescherming biedt aan jonge vissen en de oevers stabiliseert. “Die kokosrollen worden nu gekweekt, zodat ze in het najaar beter aanslaan,” geeft Jan aan. “We plaatsen palen waarmee we de kokosrollen fixeren.”
Duurzaamheid
Duurzaamheid speelde een belangrijke rol in het project. “We hebben het werk voor 65% elektrisch uitgevoerd,” vertelt de uitvoerder. “De vrachtauto’s waarmee we de grond afvoerden zijn 100% elektrisch.” Dankzij een samenwerking met een nabijgelegen bedrijf konden voertuigen opgeladen worden op een beveiligd terrein op drie kilometer afstand.
Uitdagingen en weersomstandigheden
Hoewel het project voorspoedig verliep, zorgden de weersomstandigheden voor de nodige uitdagingen. “We hebben het project in een hele natte periode uitgevoerd. Pas toen we bijna klaar waren, begon het droog te worden.” De voorkeur was om het werk in een droger seizoen uit te voeren,
maar het broedseizoen liet daar geen ruimte voor. “We wilden het op tijd af hebben, omdat tijdens seizoen bepaalde ontwikkelingen werden verwacht.”
Het terrein zelf, inmiddels vergroot van 13.000 naar bijna 18.000 vierkante meter, is een ruig gebied met enkele wandelpaadjes. Veel hinder voor wandelaars heeft het project overigens niet veroorzaakt.
Toekomst en natuurontwikkeling
De begroeiing zal zich in de loop van de tijd moeten herstellen. “We kijken eerst hoeveel riet er spontaan opkomt. Op sommige plekken zullen we extra riet inpoten.” Mogelijk moet er ook nog klei worden toegevoegd om de kokosrollen beter te verankeren. “Nu is er een kans dat het uitspoelt door de zanderige grond.”
Met deze herinrichting is een belangrijke stap gezet in het verbeteren van de ecologische waarde van het gebied. Door gebruik van natuurlijke materialen, duurzame technieken en een goed afgestemde samenwerking, is er een leefgebied ontstaan dat niet alleen vissen aantrekt, maar ook bescherming biedt om zich voort te planten.